Σημερα γιορτάζει ο Αγιος Ταξιαρχης στον Μαραθο

Άγραφα - Ευρυτανίας - Ο Άγιος Ταξιάρχης Μαράθου

Πηγή agrafiotis.gr

  Η εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη στο Μάραθο  Ευρυτανίας  
          Νοέμβρης μήνας και ο Μάραθος Αγράφων Ευρυτανίας  (πρώην-Μύρεση) γιορτάζει με όλη τη Χριστιανοσύνη τους  Άγιους Ταξιάρχες. Είναι οΠολιούχος του Μαράθου, η κεντρική και πιο μεγάλη εκκλησία που δεσπόζει επιβλητικά στο κέντρο του χωριού.
                                              ( γράφει  ο Χρήστος Γ. Κίτσιος )

        8 Νοεμβρίου η ημέρα των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Το μικρό αυτό ηρωϊκό χωριό, ο Μάραθος  με τους λίγους κατοίκους, έχει ένα μεγαλοπρεπή ναό αφιερωμένο στη μνήμη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, του θαυματουργού  Αγίου.
  
       Κτίστηκε το 1591.  Άριστοι τεχνίτες της εποχής τους ήταν ο Γεώργιος Γεωργίου και Γεώργιος Αναγνώστου οι οποίοι ανέλαβαν την οικοδόμηση του ναού. Είναι Βασιλικού ρυθμού, λιθόχτιστος με τρούλο και με σχιστόπλακες στη σκεπή, η οποία έχει εσωτερικούς διαδρόμους. Στο κάτω μέρος της εκκλησίας υπάρχουν πολεμίστρες προς όλες τις κατευθύνσεις.

        Αριστουργήματα τέχνης είναι οι σπάνιες τοιχογραφίες, οι εικόνες του τέμπλου της από το 1771 και τα ανεκτίμητης αξίας ιερά κειμήλια.
                             
        Τη μεγαλύτερη εντύπωση κάνει στον επισκέπτη η εικόνα που βρίσκεται στο προσκυνητάρι των " Αγίων τεσσαράκοντα "  και "Ο χορός ων Αποστόλων" που κρέμεται στην μέση απ' τον Παντοκράτορα σαν ένα μεγάλο στεφάνι. 
        Στο επάνω μέρος της μπροστινής εσώπορτας υπάρχει μία κτητορική επιγραφή που γράφει.
   
   
     « Ιστορήθη ο θείος και ευαγής ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, δια συνδρομής και δαπάνης των Ορθοδόξων Χριστιανών των κατοικούντων εν τη χώρα ταύτη αρχιερατεύοντας του Θεοφιλεστάτου επισκόπου Λιτσάς και Αγράφων Κυρίου Διονυσίου εν έτει 1591. Δια χειρός Γεωργίου Γεωργίου και Γεωργίου Αναγνώστου».




        Στην εκκλησία αυτή βαφτίστηκε ο «αετός» των Αγράφων, ο πρωτοκλέφτης  Αντώνης Κατσαντώνης ( Μακρυγιάννης ) από τον καπετάν'   Βασίλη Δίπλα. Μέχρι και σήμερα μάλιστα σώζεται και το στασίδι που καθόταν όταν εκκλησιάζονταν.

       Το 1983 η εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη Μαράθου ανακαινίστηκε με την συνδρομή των απανταχού Μαραθιωτών. 

  
     Στον προαύλειο χώρο της εκκλησίας βρίσκεται και ένα μνημείο πεσόντων διαφόρων εποχών αγωνιστών Μαραθιωτών, με πρώτα στη λίστα τα τέσσερα αδέρφια Μακρυγιάννη, τον Αντώνη (Κατσαντώνη), το Γιώργο (Χασιώτη), τον Κώστα (Λεπενιώτη) και την Αικατερίνη.



Οι παπάδες που λειτούργησαν στον  Άγιο Ταξιάρχη Μαράθου είναι:παπα - Λάμπρος Μπαλωμένος
παπα - Ταξιάρχης Χρυσικός
παπα - Γιώργης Ζαλοκώστας
παπα - Αριστείδης Πεσλής
παπα - Φάνης Καλύβας
παπα - Κώστας Παπαγεωργίου ( από τ' 'Αγραφα )
παπα - Βασίλης Βλάχος ( μέχρι και σήμερα )

---

            Η   Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Η   Πηγή : Δημ. Λουκόπουλος  "ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΣ", ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1994, ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2007
       Για το κτίσιμο και την Αγιογραφία αυτής της εκκλησίας ακούγεται στα μέρη μας η παρακάτω παράδοση.
     Κάποιος Μυρεσιώτης ονόματι Γιάννης Αναγνωστόπουλος ζούσε το 1550 στη Βενετία, προφανώς για καλύτερη τύχη. Μια νύχτα στον ύπνο του, παρουσιάζεται κάποιος άγνωστος και του λέει: “ γύρνα στην πατρίδα σου, εκεί θα γίνεις πλούσιος.  Άκουσέ με και θα με θυμηθείς».
      Όταν ξύπνησε και θυμήθηκε το όνειρο δεν το πέρασε για σπουδαίο. Πέρασαν κάμποσες μέρες. Μια βραδιά βλέπει και πάλι το ίδιο άτομο στον ύπνο του. Όταν ξύπνησε και θυμήθηκε πως είδε τον ίδιο άνθρωπο κι αυτή τη φορά, κατάλαβε πως δεν ήταν αστείο. Τ’ αποφάσισε ν’ αφήσει τα ξένα και να γυρίσει στην πατρίδα του.
      Ήταν φτωχός, πάμφτωχος, μεροκαματιάρης.
      Μια μέρα τον πήρε κάποιος χωριανός, εργάτη στο χωράφι του. Εργάστηκε όλη την ημέρα και το βράδυ γύρισε στο χωριό φορτωμένος στην πλάτη (ζαλίγκα) ένα σακί καλαμπόκι που του έδωσε για αμοιβή ο γεωργός. Όταν έφτασε στην άκρη του χωριού, βρήκε μια πέτρα, εκεί που τώρα είναι το ερείπιο του Αγίου Νικολάου, ακούμπησε το φορτίο στο απίθωμα (όπως λέγεται στη γλώσσα των Αγραφιωτών) για να ξεκουραστεί. Σε λίγο συνέχισε το δρόμο του μέχρι να φθάσει στην καλύβα του.
      Κατακουρασμένος από τον κάματο της ημέρας είδε όνειρο. Πάλι ο ίδιος άνθρωπος που έβλεπε και στη Βενετία. Του λέει: « Σήκω να πας εκεί π’ ακούμπησες ψες βράδυ το σακί σου. Κύλησε την πέτρα και πρόσεξε από κάτω!».
      Έτσι έκαμε. Ξερίζωσε από τη θέση της την κοτρώνα και την παραμέρισε. Κοιτάζει από κάτω, τι να δει ! Τρία πιθάρια γεμάτα φλουριά. Σε κανέναν δεν είπε τίποτα, μονάχα στη γυναίκα του.
      Η χαρά του απερίγραπτη και η απορία του μεγάλη για το ποιος ήταν εκείνος ο νέος που φάνηκε τόσες φορές στον ύπνο του!
      Ένα Σαββατόβραδο πήγε στην εκκλησία για ν’ ανάψει ένα κερί. Τότε δεν ήταν ακόμα η μεγάλη εκκλησία, παρά ένα μικρό εκκλησάκι του Ταξιάρχη. Καθώς μπήκε, έδωσε λεφτά και πήρε ένα κερί. Τ’ άναψε στο μανάλι. Κι έκανε το σταυρό του. Τα μάτια του έπεσαν στην εικόνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ. Μόλις τον αντίκρισε, πήγε ο νους του σε κείνον το νέο που είδε τόσες φορές στον ύπνο του. Κατάλαβε τότε πως ο Αρχάγγελος Μιχαήλ ήταν ο σωτήρας του.
      Κάλεσε μαστόρους και τους έβαλε να κόψουν θεμέλια. Τα πήγαινε όμως τα πράγματα προσεκτικά μη τυχών και καταλάβουν οι χωριανοί του τίποτα και τον έτρωγαν από το φθόνο. Άρχισαν να απορούν πως ένας πάμφτωχος κτίζει εκκλησία μεγάλη. Η κατηγορία ήρθε. Τον κατηγόρησαν ότι έφτιαχνε κίβδηλα νομίσματα. Πήγαν και τον ανέφεραν κιόλας. Η κατηγορία ήταν σοβαρή. Έφτασε και στ’ αυτιά του Σουλτάν Σελήμ του Β’ . Έκανε ένα φιρμάνι και το κάλεσε στην πόλη. Τα ΄χασε  ο άνθρωπος. Που να βρει το θάρρος να παρουσιαστεί στο βασιλιά! Αγόρασε ένα πανέρι, το γέμισε με χαρτιά, το έβαλε στο κεφάλι του κι άναψε φωτιά στα χαρτιά. Έφερε μια γύρα στο παλάτι την άλλη μέρα τα ίδια πάλι. Δυο – τρεις μέρες γύριζε από μια βόλτα. Όσοι τον είδαν τον πέρασαν για παλαβό. Από στόμα σε στόμα πήγε και το χαμπέρι στο Σουλτάνο. Δεν παραδέχτηκε όμως αυτός πως ο άνθρωπος ήταν τρελός. Κάποια άλλη φωτιά καίει στο κεφάλι του κακομοίρη! Είπε, αλλά φέρτε τον εδώ. Τον παρουσίασαν. Έγινε δηλαδή αυτό που ήθελε. Μόλις τον είδε, τον ρώτησε το ένα το άλλο. Κείνος απαντούσε και με τρόπο ήρθε και στο ψητό. Την κατηγορία που του έπλεξαν οι χωριανοί του.
      « Γω, λέει, βασιλιά μου δεν είμαι ένοχος, αδίκως με κατηγορούν. Να τα γρόσια που έχω, δεν είναι κάλπικα».
      Αλήθεια έλεγε. Το είδε με τα μάτια του ο Σουλτάνος πως τα νομίσματα ήταν γνήσια.
      Πήρε το θάρρος ο άνθρωπος τότε. Ζήτησε φιρμάνι από το Σουλτάνο να χτίσει ελεύθερα την εκκλησία του χωριού του. Ο Σουλτάνος του το έδωκε. Του είπε μάλιστα.
      « Πάρε Γιάννη το φιρμάνι θα κάμω και το παιδί σου παπά, αλλά σε παρακαλώ να μνημονεύεις και μένα στην εκκλησία σου».
      Γύρισε ο Γιάννης στη Μύρεση με το φιρμάνι στο χέρι, έχτισε και στόλισε την εκκλησία. Κανείς δεν τόλμησε πια να την πειράξει. 
      Λένε πως αυτός γυρίζοντας από την πόλη έφερε μαζί του και τον καλύτερο αγιογράφο. Αυτός έχοντας στο νου τα καλύτερα σχέδια από τις εκκλησίες της Πόλης ζωγράφισε και την εκκλησία της Μύρεσης όπως τη βλέπουμε σήμερα.
      Βέβαια η παράδοση δεν συμφωνεί με την πραγματική ιστορία περί της ζωγραφιάς της περίφημης αυτής εκκλησίας. Η επιγραφή που είδαμε μας λέει πως δαπάνησαν όλοι οι Χριστιανοί της «χώρας» για να «ιστορηθεί» ο «ευαγής ναός». Η παράδοση μας το λέει διαφορετικά. Σε ποια από τις δύο πηγές βρίσκεται η αλήθεια είναι ολοφάνερο. Και όμως η φαντασία μας πάει με το μέρος της παράδοσης.

Πηγή : Δημ. Λουκόπουλος  "ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΣ", ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1994, ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2007

---

      Η  ΘΥΜΙΣΗ  ΤΗΣ  ΜΙΑΣ  ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ  ΦΕΡΝΕΙ  ΤΗΝ  ΑΛΛΗ  ...    



          Απέναντι από το ναό, υπάρχει μιά περιοχή με την ονομασία    "στου Τούρκου".
          Λέγεται ότι: Ένας Τούρκος ήταν υπεύθυνος για να μαζεύει τους φόρους. Μόλις έφθανε στο χωριό, οι κάτοικοι εξαφανίζονταν. Για να τους ταπεινώσει και να τους εκδικηθεί σημάδεψε το σταυρό που είναι στον κουμπέ (τρούλο) της εκκλησίας. Χτυπώντας η σφαίρα στο σταυρό, εξοστρακίστηκε και επιστρέφοντας τον σκότωσε. Τον έθαψαν στο ίδιο σημείο εξ' ού και η ονομασία "στου Τούρκου".


Πηγή :  
Κώστας Ανδρώνης του Παναγιώτη  από τ'  Άγραφα  (απεβίωσε το 1967) 

---

Αύγουστος 2008    Ύστερα από πολλές δυσκολίες, άρχισαν οι εργασίες αναπαλαίωσης στον  Άγιο Ταξιάρχη Μαράθου Ευρυτανίας.

        Διαβάστε την ανακοίνωση του παπα-Βασίλη Βλάχου.

---

Δείτε επίσης:
Ο Μάραθος Ευρυτανίας 

Εκκλησίες / Εξωκλήσια στ'  Άγραφα